Na een eerste klinische richtlijn in mei publiceert het KCE nu een zorgpad voor onderzoeken op patiënten met lage rugpijn. Voor elk type rugpatiënt wordt een optimale behandeling voorgesteld.

Dit zorgpad is volgens het KCE een primeur voor ons land: het werd ontwikkeld in samenwerking met alle betrokken zorgdisciplines en de patiënten, omvat de acute én de chronische fase, en bespreekt zowel lumbale (eenvoudige rugpijn) als radiculaire (type ischias) pijn.

De richtlijn en het zorgpad werden beide ontwikkeld in nauwe samenwerking met de Spine Society of Belgium en met vertegenwoordigers van huisartsen, kinesitherapeuten en andere beoefenaars van manuele technieken (osteopaten en chiropractici), specialisten in fysische geneeskunde en revalidatie, orthopedisch chirurgen, neurochirurgen, anesthesisten/algologen (van pijnklinieken) en psychologen.

Veel aandacht voor werkgerelateerde aspecten

Voor de ontwikkeling van het zorgpad deed de werkgroep ook een beroep op ergotherapeuten en ergonomen, bedrijfsartsen en adviserend artsen van de ziekenfondsen. Veel aandacht ging immers ook naar het werkbehoud of de -hervatting. “Ons zorgpad is bedoeld voor alle zorgverleners en wijst hen op het belang van een goede onderlinge communicatie’, zeggen Pascale Jonckheer en Anja Desomer, de twee KCE-onderzoekers die het project uitvoerden en coördineerden.

De patiënten aan het woord

Ook de patiënten namen deel aan het project via focusgroepen, waar ze spraken over hun soms onaangename ervaringen met het zorgsysteem. Dit bracht een aantal fundamentele misverstanden tussen patiënten en zorgverleners aan het licht. Zo wachten patiënten vaak angstvallig op een precieze ‘diagnose’ van hun rugpijn, terwijl het net de ervaring van zorgverleners is dat deze pijn meestal niet wordt veroorzaakt door een rugletsel, maar door een tijdelijke disfunctie, die niet kan worden gezien op een röntgenfoto of een MRI. Beeldvorming is daarom overbodig en de behandeling moet in eerste instantie zo weinig mogelijk medisch zijn. Het risico is dan wel dat patiënten dit interpreteren als nonchalance van de zorgverlener. Een duidelijkere communicatie hierover is daarom nodig.

Voorkomen dat het probleem chronisch wordt

In ongeveer 10% van de gevallen blijft rugpijn enkele weken aanhouden. Vanaf 3 maanden wordt de pijn als chronisch beschouwd. Het hele zorgpad is erop gericht om deze overgang naar chroniciteit te voorkomen. Een aantal, nu goed gekende risicofactoren, kunnen mensen met een risico op het chronisch worden van hun pijn, worden geïdentificeerd. Deze factoren zijn psychologisch (bv. patiënt is zeer angstig) en sociaal-professioneel (bv. conflict met de werkgever). In elke fase van het zorgpad moet dit risico (opnieuw) worden beoordeeld, zodat de behandeling kan worden aangepast aan het specifieke profiel van de patiënt.

De zorgverleners moeten daarbij het juiste evenwicht vinden: dedramatiseren indien nodig, maar ook de patiënten met een risico op een chronisch en mogelijk invaliderend probleem identificeren (10% van de patiënten).

Een interactieve, gebruiksvriendelijke tool

Het is de eerste keer dat een zorgpad zich richt tot alle betrokken zorgverleners, de acute én de chronische fase omvat, en zowel lumbale (eenvoudige rugpijn) als radiculaire (type ischias) pijn bespreekt. De keerzijde is dat het resultaat onvermijdelijk vrij complex werd. Daarom Daarom ontwikkelde het KCE een interactieve elektronische tool voor PC of tablet.